Na wynikach eksperymentu więziennego opiera się wiele gałęzi współczesnej psychologii. Niedawno pojawiły się głosy twierdzące, że badanie było mistyfikacją.
Czym jest eksperyment więzienny?
Grupa psychologów pod przewodnictwem Philipa Zimbardo badała psychologiczne zmiany, jakie zachodziły w człowieku w trakcie przebywania w więzieniu. Umieszczono grupę precyzyjnie wyselekcjonowanych osób w piwnicy wydziału psychologii w Stanford, która pełniła funkcję więzienia. Uczestnikom zaoferowano 15 dolarów za każdy dzień eksperymentu. Części biorących udział w eksperymencie studentom przydzielono rolę więźniów, a części strażników, zaś sam Zimbardo wcielił się w kierownika więzienia. Początkowo standfordzki eksperyment miał trwać znacznie dłużej, został jednak zakończony po 6 dniach.
Dlaczego tak szybko go przerwano?
Strażnicy wykazywali się coraz to większą agresją i okrucieństwem. W pierwszych dniach karali więźniów pompkami, jednak w kolejnych znęcali się nad nimi psychicznie i wymyślali znacznie bardziej złożone kary. Poniżali więźniów zwłaszcza w nocy – wówczas myśleli, że nie są obserwowani, natomiast upozorowane więzienie było monitorowane non stop. Więźniowie przestali zdawać sobie sprawę z tego, że wciąż biorą udział w eksperymencie. Niektórzy z nich myśleli, że naprawdę znajdują się w więzieniu, z którego nie ma ucieczki, co powodowało stany paniki. Zaczęli identyfikować się z numerami, które im przyznano, jakby zapominając o swoich imionach.
Eksperymentem Zimbardo tłumaczyło się to, że w określonej sytuacji ludzie wcielają się w oprawców i ofiary. Strażnicy byli okrutni, ponieważ znajdowali się w sytuacji, która wywierała na ich presję, a anonimowość dodatkowo potęgowała ich agresję. Poniżali więźniów nie ze względu na zaburzenia psychiki, a właśnie na otoczenie i sytuację. Zimbardo chciał pokazać, że zdrowy psychicznie człowiek może zamienić się w oprawcę, jeśli tego będzie wymagała sytuacja.
Koncepcja Zimbardo spotkała się z dużą popularnością w Niemczech. Dzięki niej ludzie mogli zrozumieć, dlaczego zachowywano się tak brutalnie podczas Holocaustu. Usprawiedliwiano okrucieństwo okolicznościami, utwierdzano się w przekonaniu, że w każdym tkwi bestia, która może się uwolnić, gdy sytuacja na to pozwoli.
Eksperyment Zimbardo jest jednym z najpopularniejszym badań psychologicznych. Tłumaczono nim różnorakie zachowania, starano się pogodzić z tą nieprzyjemną prawdą o ludzkiej naturze. Bezwątpienia badanie Zimbardo wywarło wpływ na cywilizację.
Eksperyment został zmanipulowany?
Do takich wniosków doszedł francuski dokumentalista Thibault Le Texier. Szukał ciekawego tematu, natknął się na standfordzki eksperyment i postanowił dotrzeć do nagranych materiałów. Okazało się, że materiały z eksperymentu przeczą oficjalnej wersji. Według twórców badań strażnicy nie dostali żadnych wskazówek dotyczących swojego zachowania, tymczasem Le Texier odkrył, że nie tylko zostali poinstruowani, ale również zachęcani do brutalności. Specjalnie namawiano ich do poniżania więźniów – zdaje się, że wynik eksperymentu był ustalony jeszcze przed jego przeprowadzeniem. Manipulowano strażnikami, aby zachowywali się w wymagany przez twórców sposób. Zwrócono również uwagę, że kary, jakie stosowali, dość często pojawiają się w więzieniach. Nie były one pomysłem studentów – te specyficzne sposoby znęcania się musiały zostać pokazane strażnikom. Wszelkie dowody na mistyfikację badania zostały ukazane w książce Le Texiera pt. „Historia kłamstw”.
Przez sfałszowane badanie Zimbardo od dekad usprawiedliwiano okrucieństwo.
Ta sytuacja nie tylko przeczy wyobrażeniom o ludzkiej naturze, ale również sprawia, że coraz trudniej jest zaufać nauce. Jak przeciętny człowiek może polegać na badaniach naukowych, skoro nawet jedno z przełomowych, najważniejszych odkryć psychologii XX wieku zostało zmanipulowane?
Nie wiesz jak ruszyć z biznesem? Dowiedz się tutaj ?
Koniecznie odwiedź naszą stronę o zdrowiu – f7zdrowie.pl
Jesteś z Katowic? Koniecznie odwiedź f7katowice.pl
Jesteś z Krakowa? Koniecznie odwiedź f7krakow
Jesteś z Gdańska? Koniecznie odwiedź f7gdansk.pl
Jesteś z Poznania? Koniecznie odwiedź f7poznan.pl
Jesteś z Łodzi? Koniecznie odwiedź f7lodz.pl
Jesteś z Wrocławia? Koniecznie odwiedź f7wroclaw.pl
Interesują Cię wszystkie miasta? Koniecznie zaglądaj do f7city.pl
Artykuł: źródło